پاسخ خود آزمایی های زبان فارسی ۳ عمومی

درس 1

فعالیت ۱ ، ص ۱۰

ساخت واژه های چشمش، متدیّن و بپرند چون با قاعده ی واجی تناسب دارند، امکان پذیر است ولی ساخت واژه ی « داگک» چون با قاعده ی واجی تناسب ندارد، امکان پذیر نیست.
فعالیت ۲ ، ص ۱۲
۱- پرنده ، آسمان آبی را نشانده است . این جمله از نظر معنا غلط است ، باید گروه فعلی دیگری جانشین گروه فعلی «نشانده است » شود تا معنی جمله طبق قواعد معنایی زبان معیارگردد :
پرنده ، آسمان آبی را پیمود یا پرنده در آسمان آبی پرواز کرد .
۲- کیفم با دلخوری مدادش را تراشید . این جمله از نظر معنا غلط است . باید گروه اسمی دیگری ، جانشین گروه اسمی «کیفم » شود . ← علی با دلخوری مدادش را تراشید .

خود آزمایی درس اول ( قواعد ترکیب ) صفحه ی ۱۳

۱- قاعده ی نحوی:زهراتکالیف زهرا را نوشت. صحیح:زهرا تکالیفش را نوشت.
قاعده معنایی:کتابم به دوستم سلام کرد. صحیح: مریم به دوستم سلام کرد.
2- صامت+مصوت: به-با
صامت+مصوت+صامت:پیر –نان-نور
صامت+مصوت+صامت+صامت:دوست-کاشت- درس

· «امیرکبیر دولتی دبیرستان » خلاف قواعد هم نشینی است .

· « دانش آموز در درس خواندن کوشا هستند . » خلاف قواعد نحوی است ، زیرا نهاد جدا و پیوسته با هم مطابقت ندارد .

· «کتاب پرنده را شکار کرد . » خلاف قواعد معنایی است ، زیرا «کتاب » نمی تواند پرنده را شکار کند ، باید به جای گروه اسمی « کتاب » یک گروه اسمی دیگر مثل«صیاد» جانشین شود← صیاد پرنده را شکار کرد

4- ابوعلی سینا (نهاد) در همان زمان(متمم قیدی) در همدان (متمم قیدی) تدریس (مفعول) می کرد (فعل) ابوعلی سینا تدریس می کرد ( یک جمله ی سه جزئی مفعولی ) * متمم قیدی جزء اجزای اصلی جمله نیست

۵- * ابتدا هجاهای یک واژه را بخش بخش می سازیم سپس واج های آن را نشان می دهیم.

· گل:صامت+مصوت+صامت

· رعد: صامت+مصوت+صامت+صامت ماه:صامت+مصوت+صامت

· خویشتن: 1-خویش:صامت+مصوت(ی)+صامت ۲-تَن:صامت+مصوت+صامت

· دانشمند: 1. دا:صامت+مصوت 2. نِش:صامت+مصوت+صامت 3. مَند:صامت+مصوت+صامت+صامت

· خورشید: 1. خور:صامت+مصوت( ـُ )+صامت 3. شید:صامت+مصوت+صامت

· مؤذّن: 1. مو: صامت+مصوت( ـُ ) 2. ءَذ:صامت( ء )+مصوت+صامت 3. ذِن:صامت+مصوت+صامت

فعالیت ۱، ص ۱۴

جمله های مستقل یک فعلی (ساده ) :
۱- دمای اجرام آسمانی چه قدراست ؟

۲- کی و چگونه پدید آمده اند ؟
۳-با گذشت زمان ، چه تغییراتی در آن ها ایجاد شده است ؟
۴-چه تاثیری بر اجرام آسمانی دیگر دارند ؟ ۵-آینده ی آن ها چگونه خواهد بود ؟
جمله های مستقل چند فعلی (مرکب ) :
۱- اختر شناسی علمی است که به مطالعه ی اجرام آسمانی می پردازد .
۲- بسیاری از اختر شناسان کوشیده اند به پرسش هایی از این قبیل پاسخ دهند که هریک از اجرام آسمانی در چه فاصله ای از زمین قرار دارند؟ . . .
فعالیت ۲ ، ص ۱۶

گروه اسمی هسته تعداد واژه تعداد تکواژ
این پرسش ها : پرسش (هسته) / تعداد واژه: ۲ (این ، پرسش ها) / تعداد تکواژ: ۴ ( این ، پرس ، ـِ ش ، ها)
دمای اجرام آسمانی : دما(هسته) / تعداد واژه: ۵ (دما ،یِ، اجرام ، ـِ ،آسمانی)/ تعداد تکواژ: ۶ (دما،یِ،اجرام، ـِ ، آسمان ، ی)
ابزارهای گوناگون: ابزار(هسته) / تعداد واژه: 3 ( ابزارها ، یِ ، گوناگون)/ تعداد تکواژ: ۶ (ابزار، ها ، یِ ، گون ، ا ، گون)
آینده ی آن ها: آینده(هسته) / تعداد واژه: ۳ (آینده ، یِ ، آن ها)/ تعداد تکواژ: ۵ (آی ، نده ، یِ ،آن ، ها)
مشاهده ی اجرام آسمانی : مشاهده(هسته)/ تعداد واژه: ۵ (مشاهده ، یِ، اجرام ، ـِ ، آسمانی) تعداد تکواژ: ۶ (مشاهده ،یِ،اجرام، ـِ ،آسمان ، ی)
شاخه های تخصصّی: شاخه (هسته)/ تعداد واژه: ۳ (شاخه ها ، یِ ، تخصصّی) تعداد تکواژ: ۶ (شاخ ، ه، ها ، یِ ، تخصص ، ی)
تاریخچه ی جهان : تاریخچه (هسته) / تعداد واژه: ۳ (تاریخچه ، یِ ، جهان) تعداد تکواژ: ۴ (تاریخ ، چه ، یِ ، جهان)

خود آزمایی درس دوم (جمله ) ، ص ۱۹

۱-اخترشناسان:    اختر:تکواژآزادقاموسی/شناس:آزادقاموسی/ان:وابسته ی تصریفی
تاریخچه:   تاریخ:آزادقاموسی/چه:وابسته اشتقاقی
آفریدگار:   آفرید:آزادقاموسی/گار:وابسته ی اشتقاقی
قشنگ تر:    قشنگ: آزاد قاموسی/ تر: وابسته ی تصریفی

نیکوترین: نیکو:آزادقاموسی/ترین: وابسته تصریفی
گل خانه: گل وخانه هردو آزادقاموسی
دانش پژوه:دان:آزادقاموسی/-ش:وابسته اشتقاقی/پژوه:آزادقاموسی
۲- الف) شاعری غزلی بی معنا و بی قافیه سروده بود . ( مستقل ساده )
ب) آن را نزد جامی برد . ( مستقل ساده )
پ)پس ازخواندن آن گفت:«همان طوری که دیدید ، در این غزل از حرف «الف» استفاده نشده است . » (مستقل مرکب)
ت) جامی گفت : «بهتر بود از سایر حروف هم استفاده نمی کردید !» ( مستقل مرکب )
۳-

انتصاب : همان یک انتصاب نادرست او / انتساب : چنین انتساب عالی خانواده
تعلّم : همین تعلّم دوره ی ترتیب معلّم شیراز/ تالّم : بزرگترین تالّم خاطر دوران کودکی مادر بزرگ حیات : حیات : شورانگیز عاشقانِ دلسوخته ی الهی/ حیاط : بزرگ ترین حیاط مدرسه ی شهر ما
جذر : جذر این عدد چهار رقمی/ جزر : جزر فریبنده ی رودخانه ی اروند
برائت:همین برائت مسلمانان جهان از مشرکین/ براعت: این براعت طبع بزرگان دین اسلام
خویش: همان خویشان بزرگ پدر او/ خیش: این خیش فرسوده ی مزرعه ی ما
صواب:این دو کار صواب دانش آموزان مدرسه ما/ ثواب: بهترین ثواب آخرت انسان ها

خود آزمایی درس سوم (ویرایش ) ، ص ۲۹

۱-
موضوع ساده اما نگران کننده این است که وقتی انرژی بدن کاهش یابد می تواند، به راحتی شما راعصبانی کند.
موضوع ساده اما نگران کننده این است که کاهش انرژی بدن موجب عصبانیت شما می شود .

اکنون شرکت های تعاونی از موقعیت خوبی برخوردارند .
اکنون شرکت های تعاونی موقعیت خوبی دارند .

- مجریان ( اجرا کنندگان ) این طرح باید جرئت خطر کردن را داشته باشند .
- لازمه ی اجرای این طرح خطرکردن است .

- نبود برنامه ی مناسب مانع اجرای به موقع فعالیت های ورزشی شده است .
- عدم (نبود) برنامه ی مناسب ، فعالیت های ورزشی را به تأخیر انداخته است .

کاهش بارندگی در سال گذشته درکمبود منابع آب های زیرزمینی موثّر بوده است .

کاهش بارندگی پارسال (سال گذشته ) باعث کمبود آب های زیرزمینی شده است .

بخش بعدی برنامه را ببینید .
به بخش بعدی برنامه توجه بفرمایید .

مورّخان جرئت کردند کشف خود را افشا کنند .(آشکارکنند)
مورخان با جرئت کشف خود را افشا کردند .

-ادامه ی چنین تمرین هایی و تأکید بر آن ها مهارت های نگارشی را تقویت می کند .

در این مواقع انسان دچار خود پرستی می شود که پسندیده نیست .
- در این مواقع انسان دچار خود پرستی بیهوده ای می شود .

حسن به برادرش گفت :« مقاله ات منتشر شده است .»
حسن به برادرش گفت :« مقاله ام منتشر شده است .»
حسن خبر انتشار مقاله ی برادرش را به وی داد .
حسن خبر انتشار مقاله ی خود را به برادرش داد .
۲-
الف) واژه هایی که از نظر شکل نوشتار و گفتار یکسان هستند .

کنار: آغوش	چنگ: دست	لب :کنار
کنار: ساحل	چنگ : نوعی ساز	لب : عضو بدن

ب) واژه هایی که در یک واج اختلاف دارند :

گِل	پَر	صَخره : تخته سنگ
گُل	پُر	سُخره : ریشخند

پ) واژه هایی که از نظرتلفظ یکسان و از نظر نوشتار متفاوت است .

خواست	خوان	حیاط
خاست	خان	حیات

پرور+ش + گاه + ی یا ( ها)	زیب+ ا + پسند + انه
نا + جوان+ مرد+ انه یا ( ی )	سر+ افراز+ ی (ان)
فرا+ گیر + ی	فرمان + برد + ار + ی

خود آزمایی درس چهارم(املای «همزه » در فارسی ) ، ص ۳۴
۱-

نشئت	اداره	مؤانست
مآخذ	مرئوس	اشمئزاز
سؤال	ائتلاف	ملجأ

الف. برخی از حروف الفبای فارسی شکل نوشتاری متفاوت ولی صدای مشترک دارند (هـ ، ح ) ( س ، ث، ص) (ز، ذ، ض ، ظ) (ق، غ) (ت، ط) (ء ، ع )

ب. واژه های هم آوا؛ همچون:

خواست	خوان	حیاط
خاست	خان	حیات

پ. ترکیب های عربی رایج در زبان فارسی که صورت املایی متفاوت و دشواری در زبان فارسی دارند؛ مانند: بالاخره ، حتماً و ...

۳-خوار، نیایش ، شب پره ، والسلام ، خویش ، شنبه ، دست بند، منبر، سنبل

خودآزمایی درس پنجم ( مطابقت نهاد و فعل ) ، ص۴۱
۱- «جوشید» و«ترکید» چون ناگذر هستند ، مجهول نمی شوند و باید ابتدا آن ها را گذرا کنیم ، سپس مجهول سازیم .
الف )آب جوشید .                       الف ) بادکنک ترکید.
ب )آشپز آب را جوشاند.            ب ) احمد بادکنک را ترکاند.
پ )آب جوشانده شد .                 پ ) بادکنک ترکانده شد
ت) بلی                                    ت ) بلی
۲- آن ها با اسب حرکت کردند ، ما نیز به دنبالشان (حرکت کردیم : لفظی) . (ما : لفظی ) صبح زود رسیدیم . آن ها زودتر ( از ما : لفظی ) ( رسیدند : لفظی ) شهرمیان دشت گسترده بود . (شهر: لفظی ) پر از دارودرخت
( بود : لفظی ) (شهر: لفظی) حالتی رویایی ( داشت : معنوی ) مثل این بود که ( ما : لفظی ) به بهارستانی نادیده چون مینو قدم نهاده ایم . (شهر: لفظی) در قرن سوم بنا شده بود . از آن زمان تاکنون ، (شهر: لفظی) آرام و سبز در کنار کویر نشسته۱ چشم به راه آمدن مسافری بود که ( آن مسافر: لفظی ) به دیدارش می‌آمد .

3- دانایان ←ی پختگی ← گ ترشیجات ← ج بچگانه ← گ سخن گویان ← ی گرسنگان ← گ روستایی ← ی نامه ای ← ء (همزه)

بانوان ← و banu + an = banu v an زانوان← و zanu + an = zanu v an

خودآزمایی درس ششم (نگارش تشریحی) ص ۴۸

۱و۲- به عهده ی دانش آموز است .
۳-
q اگر گوینده و نویسنده به صحت مطلبی اطمینان نداشته (باشند) نباید آن را بیان ( کنند) . ← در کتاب فعل با نهاد مطابقت ندارد .
q جمله نیاز به ویرایش ندارد . ← فعل با نهاد مطابقت دارد .(هردو مفرد است )
q درصورتی که گفتارمان با رفتارمان مطابقت نداشته (باشد) ، اعتماد مردم را ازدست می دهیم . ←درجمله اول فعل با نهاد مطابقت ندارد .
q این مسئله در شورای دبیرستان مطرح ( شد ) و مورد بررسی قرار گرفت ← (شد ، بدون قرینه حذف شده است )
q جمله نیاز به ویرایش ندارد. -
۵- بامدادان : زمان شادان : قید کندوان : مکان
سپاهان : مکان پاییزان : زمان گیاهان ، و سواران و مردان : «ان» علامت جمع است .

فعالیت ۱ ، ص ۴۹درس هفتم

<td style="border-width: 0px